Jelita dzieli od mózgu spora odległość, inne też wydają się ich zadania, a jednak mają one ze sobą sporo wspólnego. Jelita są nawet nazywane „drugim mózgiem” i nie jest to określenie na wyrost. Dowiedz się, co wspólnego ma mózg z jelitami i jaki jest udział w ich tajemnym powinowactwie mikroorganizmów wchodzących w skład ludzkiego mikrobiomu.
Co łączy układ nerwowy i jelita?
Ludzki organizm to niezwykle skomplikowana „maszyneria”, w której nawet bardzo – wydawałoby się – odległe czynniki są ze sobą powiązane na różne sposoby. Tak jest na przykład w przypadku układu hormonalnego, układu nerwowego, układu odpornościowego i mikrobiomu jelit. Np. kortyzol, czyli hormon stresu wydzielany w odpowiedzi na bodziec przekazywany przez neurony, oddziałuje na komórki układu odpornościowego, zmieniając aktywność i skład mikrobiomu. Zachodzące w jelitach procesy umożliwiają komunikację pomiędzy mikrobiotą a neuronami układu nerwowego.
Jelitowy układ nerwowy to neuronalna ścieżka regulacji osi mózgowo-jelitowej. Bakterie jelitowe produkują też neurotransmitery takie jak histamina, melatonina, serotonina, katecholaminy czy kwas γ-aminomasłowy, które mogą mieć działanie zarówno centralne, jak i obwodowe. Odgałęzienia współczulne i przywspółczulne oraz nerw błędny także przyczyniają się do komunikacji pomiędzy mikrobiotą jelitową a ośrodkowym i obwodowym układem nerwowym.
Jak mikrobiom jelitowy wpływa na pracę układu nerwowego?
Mikrobiom jelitowy, oprócz funkcji wspierania pracy układu pokarmowego i odpornościowego, ma duży wpływ także na funkcjonowanie układu nerwowego i mózgu. Już sama produkcja neuroprzekaźników warunkuje prawidłową pracę neuronów, co ma przełożenie na transmisję bodźców, a pośrednio – na nasz nastrój.
Na funkcje obwodowego układu nerwowego wpływają przede wszystkim krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, które powstają w jelitach jako produkty bakteryjnej fermentacji wodorowęglanów.
Jak wspierać mikrobiom?
Skoro mikrobiom jelitowy o właściwym składzie jest tak potrzebny do prawidłowego funkcjonowania organizmu, w tym układu nerwowego, warto dołożyć starań, by wspierać jego kondycję i pracę.
Można i należy to robić już od pierwszych dni życia dziecka, ponieważ są one kluczowe dla kształtowania się flory bakteryjnej jelit. Dla większości matek specjaliści rekomendują karmienie malucha piersią. W przypadku dorosłych zalecane jest uwzględnienie w jadłospisie produktów takich jak naturalne probiotyki: kefir, jogurt, maślanka, kiszone warzywa i owoce oraz naturalne prebiotyki: kasze, pieczywo i makarony z mąki z pełnego przemiału.
Można też wspierać mikrobiom poprzez suplementację. Dobrym wyborem mogą być suplementy diety zawierające dobroczynne szczepy bakterii, czyli probiotyki. Należy pamiętać, że suplementy diety nie zastąpią zdrowej diety i odpowiedniego trybu życia, ale można stosować je jako ich dopełnienie.
Bibliografia:
- Weronika Maria Wierzchanowka, Tomasz Iwanicki, ROLA MIKROBIOMU JELITOWEGO W FUNKCJONOWANIU UKŁADU NERWOWEGO, Problemy Nauk Biologicznych, Tom 69 2020, Numer 2 (327) Strony 301–311.
- Ewelina Gulas i wsp., Jak mikrobiologia może wpływać na psychiatrię? Powiązania między florą bakteryjną jelit a zaburzeniami psychicznym, Psychiatr. Pol. 2018; 52(6): 1023–1039.
- Magdalena Malinowska, Beata Tokarz-Deptuła, Wiesław Deptuła, MIKROBIOM CZŁOWIEKA, POST. MIKROBIOL., 2017, 56, 1, 33–42.
- K. Góralska, E Brezinska-Lasota, Wpływ diety na mikrobiom jelitowy i zdrowie człowieka, Postępy Mikrobiologii. Suplement, 2019(58) 1.
