Bakterie to naturalny element mikroflory organizmu człowieka. W badaniach naukowych wyodrębniono nawet 400 różnych szczepów bakteryjnych zamieszkujących jelito grube. Zaczynają one kolonizować organizm człowieka już w okresie noworodkowym i zasiedlają je przez całe jego życie, zmieniając się pod wpływem najróżniejszych faktorów. Jednym z najgroźniejszych dla równowagi flory jelitowej czynników jest antybiotykoterapia.
Dlaczego prawidłowy balans mikroflory jelitowej jest ważny?
Równowaga flory jelitowej jest istotna z kilku powodów. Przede wszystkim znacznie wpływa na odporność organizmu, a jej nieprawidłowy skład może nieść takie konsekwencje, jak kłopoty z trawieniem, nudności, biegunki, wymioty.
Badania wskazują, że prawidłowy skład i jakość flory jelitowej może być też odpowiedzialny za znoszenie efektu nietolerancji laktozy, wykazywać działanie antycholesterolowe, aktywność antynowotworową, działać przeciwalergicznie, zapobiegać próchnicy i osteoporozie.
Choć na liczebność i skład bifidobakterii w jelicie wpływa zarówno wiek organizmu, jak i czynniki, takie jak przebyte choroby, dieta, stres oraz przyjmowane leki, to na skład mikrobioty można świadomie wpływać, stosując odpowiednią dietę.
Antybiotyki a flora jelitowa
Wszyscy wiedzą, że antybiotyki działają szkodliwie na bakterie wywołujące infekcję, nie każdy jednak zdaje sobie sprawę z tego, na czym dokładnie polega ich działanie. W zależności od rodzaju, antybiotyk może zaburzać proces syntezy ścian komórkowych bakterii, wpływać na stopień przepuszczalności ich błony komórkowej, zmieniać metabolizm komórek. W ten sposób antybiotyki hamują namnażanie bakterii, dzięki czemu ograniczają rozwój infekcji.
Co jeść przy antybiotyku? Jak powinna wyglądać dieta przy antybiotykoterapii?
Ryzyko związane z antybiotykoterapią polega na tym, że leki te w tym samym stopniu działają na patogenne bakterie, jak i na dobroczynne drobnoustroje niezbędne do zachowania równowagi flory jelitowej, która z kolei jest kluczowa dla odporności organizmu.
Badania wskazują, że nawet krótkotrwała antybiotykoterapia jest w stanie zaburzyć równowagę mikroflory jelitowej na wiele tygodni, a sama odbudowa mikrobioty może trwać od jednego do nawet kilkunastu miesięcy.
Jak ochronić i odbudować mikroflorę bakteryjną jelit?
Pod wpływem antybiotykoterapii może dojść nie tylko do zniszczenia korzystnej mikroflory jelitowej, ale też do ekspansji bakterii Clostridium difficile, której toksyny odpowiadają za wywołanie biegunki. Aby temu zapobiec, należy dołożyć wszelkich starań, by zachować równowagę bakteryjną jelit. Dobroczynne drobnoustroje są kluczowe dla zachowania zdrowia także dlatego, że mają udział w wytwarzaniu witamin, ale również dlatego, że konkurują z patogennymi drobnoustrojami.
Dlatego bardzo ważne jest, aby w trakcie terapii antybiotykowej oraz po jej zakończeniu szczególnie uważnie przyjrzeć się diecie. Powinna być ona bogata w produkty zawierające naturalne probiotyki, na przykład kiszone warzywa (ogórki, kapusta) oraz sfermentowane produkty mleczne.
Pomocne w uzupełnianiu mikroflory jelitowej są także preparaty probiotyczne z zawartością szczepów bakterii. Ważne jest, aby suplementy opierały skład na szczepach o przebadanym i potwierdzonym korzystnym wpływie na organizm – czyli szczepach: Lactobacillus johnsoni La1, Lactobacillus rhamnosus GG, Lactobacillus casei Shirato, Lactobacillus acido-philus NCFB 1487 i Bifidobacterium lactis Bb 12, oraz grzybach Sacharomyces boulardii
Ważne jest także uzupełnienie diety o prebiotyki, które stanowią pożywienie dla dobroczynnych bakterii i pozwalają im skutecznie zasiedlać jelito. Do naturalnych źródeł prebiotyków należą: czosnek, szparagi, banany, pszenica, cebula i cykoria.
Jak naturalnie wspomagać odbudowę mikroflory?
Odbudowa mikrobioty organizmu po terapii antybiotykami może trwać bardzo długo, dlatego warto wspomagać ją nie tylko preparatami probiotycznymi oraz dietą bogatą w naturalne probiotyki.
Niemałe znaczenie może mieć także odstawienie cukru i słodkich produktów, które mogą wspierać rozwój grzybów takich, jak Candida, często zasiedlających organizm wyjałowiony antybiotykami. Dietę warto wzbogacić także o produkty bogate w witaminy z grupy B, w których produkcji biorą udział dobroczynne bakterie. Do takich produktów należą na przykład pełnoziarniste pieczywo i warzywa strączkowe.
