Probiotyki – żywe mikroorganizmy dla wsparcia jelit
Probiotyki to żywe mikroorganizmy, głównie bakterie probiotyczne, które po spożyciu w odpowiednich ilościach wywierają korzystny wpływ na zdrowie jelit gospodarza[1]. Probiotyki są znane ze swojego pozytywnego działania na mikrobiom jelitowy, gdyż m.in. wspierają jego różnorodność. Probiotyki naturalnie występują w wielu potrawach, takich jak fermentowane produkty mleczne, kiszonki, miso, tempeh czy kombucha. W suplementach powszechnie stosowanymi szczepami są bakterie z rodzajów Lactobacillus i Bifidobacterium.
Prebiotyki – pożywka dla korzystnych bakterii
Prebiotyki to substancje pokarmowe, głównie błonnik i węglowodany złożone, które nie są trawione przez enzymy trawienne człowieka, dzięki czemu stanowią pożywienie dla bakterii zamieszkujących jelita. Dzięki prebiotykom bakterie probiotyczne mogą się rozwijać i wspierać zdrowie jelit. Do najbardziej popularnych prebiotyków należą inulina, fruktooligosacharydy (FOS) oraz galaktooligosacharydy (GOS). Prebiotyki są obecne naturalnie w produktach takich jak cebula, czosnek, banany, szparagi i cykoria.
Synbiotyki – połączenie probiotyków i prebiotyków
Synbiotyki to preparaty zawierające zarówno probiotyki, jak i prebiotyki, co ma na celu zwiększenie korzyści dla mikrobiomu. Dzięki połączeniu tych dwóch elementów, bakterie probiotyczne otrzymują odpowiednią pożywkę, czyli prebiotyk, co zapewnia im większe szanse na przeżycie oraz skuteczniejszą kolonizację jelit. Synbiotyki mogą być stosowanie jak silniejsza alternatywa dla probiotyków.
Postbiotyki – produkty metabolizmu bakterii
Co to jest postbiotyk? Postbiotyki to substancje wytwarzane przez mikroorganizmy probiotyczne w wyniku ich metabolizmu. Są to m.in. krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), które wykazują korzystne działanie na zdrowie gospodarza. Przykładem takiego postbiotyku jest kwas masłowy, który odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia jelit. Kwas masłowy, i jego sól – maślan sodu, wspiera regenerację nabłonka jelit, wzmacnia barierę jelitową, co pomaga zapobiegać przenikaniu szkodliwych substancji do organizmu, reguluję prace jelit w przypadku stanów zapalnych[2].
Probiotyk a postbiotyk – jaka jest różnica między nimi?
Różnica między probiotykiem a postbiotykiem polega przede wszystkim na tym, że probiotyki to żywe mikroorganizmy, które kolonizują jelita i wspierają zdrowie poprzez bezpośredni wpływ na mikroflorę jelitową. Z kolei postbiotyki to produkty metabolizmu, tak zwane metabolity, tych mikroorganizmów. Postbiotyki mogą być stosowane niezależnie od probiotyków, bo jak wspomnieliśmy wcześniej, mechanizm i efekty ich działania są trochę inne.
Kiedy stosować synbiotyk, postbiotyk, probiotyk albo prebiotyk?
Każdy z tych trzech rodzajów suplementów ma swoje unikalne korzyści dla mikrobiomu.
Kiedy stosować probiotyki?
Pomagają w przywracaniu równowagi lub wzmocnieniu mikrobioty jelitowej w przypadku, gdy jest osłabiona leczeniem antybiotykami, stresem, wielolekowością, w okresie jesienno-zimowym czy po chorobie rotawirusowej.
Po co stosować prebiotyki?
Stanowią pożywkę dla bakterii probiotycznych, co sprzyja ich namnażaniu i wspiera mikrobiom jelitowy[3]. Warto stosować je jako uzupełnienie działania probiotyków, czy to w formie suplementów czy w diecie.
Kiedy przydają się synbiotyki?
Dzięki połączeniu probiotyków i prebiotyków, synbiotyki mogą działać bardziej kompleksowo, wspierając rozwój korzystnych bakterii jelitowych. Są szczególnie polecane w przypadku zaburzeń równowagi mikrobioty jelitowej.
Kiedy stosować postbiotyki?
Wspierają dobry stan jelit poprzez korzystny wpływ na regenerację nabłonka, zmniejszenie stanów zapalnych oraz wzmocnienie bariery jelitowej. Warto stosować je w przypadku zespołu jelita drażliwego, przewlekłych biegunek czy zaparć.
Przypisy:
Mimo że często się uzupełniają, probiotyki, synbiotyki, prebiotyki czy postbiotyki różnią się od siebie i każdy ma swój unikatowy mechanizm działania. Wybór odpowiedniego preparatu zależy od indywidualnych potrzeb i stanu mikrobioty jelitowej.
[1] David R Mack, Probiotics, Can Fam Physician. 2005 Nov 10;51(11):1455–1457, źródło: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC1479485/
[2] Emma Scott, Kim De Paepe, Tom Van de Wiele, Postbiotics and Their Health Modulatory Biomolecules. Biomolecules. 2022 Nov 4;12(11):1640. doi: 10.3390/biom12111640, źródło: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9688025/
[3] Dorna Davani-Davari, Manica Negahdaripour, Iman Karimzadeh, Mostafa Seifan, Milad Mohkam, Seyed Jalil Masoumi, Aydin Berenjian, Younes Ghasemi, Prebiotics: Definition, Types, Sources, Mechanisms, and Clinical Applications, Foods. 2019 Mar 9;8(3):92. doi: 10.3390/foods8030092, źródło: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6463098/
