Co to jest postbiotyk?
Postbiotyki to bioaktywne produkty metabolizmu bakterii jelitowych, tzw. metabolity, które powstają w wyniku fermentacji błonnika przez bakterie zamieszkujące jelito grube. W odróżnieniu od probiotyków, które są żywymi mikroorganizmami, czy prebiotyków, będących składnikiem odżywczym dla bakterii probiotycznych, postbiotyki to substancje wyprodukowane przez te mikroorganizmy, które mają korzystny wpływ na zdrowie człowieka.
Najważniejsze postbiotyki to:
- kwasy organiczne,
- krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA),
- tryptofan oraz bakteriocyny[1].
Jak działają postbiotyki?
Postbiotyki mają szerokie spektrum działania: od wspierania działania układu pokarmowego po poprawę integralności bariery jelitowej. Potrafią regulować stany zapalne, wspierają procesy naprawcze w jelitach, a także wzmacniają barierę jelitową, która jest kluczowa w zapobieganiu przenikaniu szkodliwych substancji do organizmu. Postbiotyki mają także pozytywny wpływ na mikroflorę jelitową, ponieważ stanowią dla niej źródło odżywcze i wspierają jej różnorodność.
Przykładem jednego z najbardziej znanych postbiotyków jest maślan sodu, czyli sól sodowa kwasu masłowego. Kwas masłowy to krótkołańcuchowy kwas tłuszczowy (SCFA), który jest produkowany przez bakterie jelitowe w procesie fermentacji błonnika. Jest kluczowym źródłem energii dla komórek nabłonka jelitowego, zwanych enterocytami, a jego odpowiednia ilość w jelicie jest niezbędna do utrzymania prawidłowego zdrowia przewodu pokarmowego, zwłaszcza jelita grubego.
Jakie funkcje pełni kwas masłowy?
Kwas masłowy odpowiada za:
- równowagę osi jelitowo-mózgowej,
- wspieranie integralności bariery jelitowej[2],
- regulację pracy jelit w przypadku stanów zapalnych czy w warunkach stresu oksydacyjnego,
- wzrost i różnicowanie komórek,
- regulację immunologiczną,
- perystaltykę jelit i nadwrażliwość trzewną, regulację metabolizmu,
- utrzymanie wrażliwości na insulinę,
- syntezę cholesterolu.
Kiedy i jak stosować postbiotyki?
Suplementacja postbiotykami może być pomocna w wielu sytuacjach, zwłaszcza wtedy, gdy produkcja kwasu masłowego przez mikrobiom jelitowy jest niewystarczająca. Warto stosować je w przypadku:
- przewlekłych biegunek,
- zaparć,
- zespołu jelita drażliwego[3],
- chorób zapalnych jelit, np. choroby Leśniowskiego-Crohna,
- stanów po zabiegach chirurgicznych w obrębie przewodu pokarmowego,
- zaburzeń czynności układu pokarmowego objawiających się bólami brzucha i wzdęciami,
- niedoborów pokarmowych, w tym niedostatecznej podaży błonnika w diecie.
Stosowanie postbiotyków, w tym maślanu sodu, powinno odbywać się zgodnie z zaleceniami lekarza. Najlepiej przyjmować je z posiłkiem, co poprawia wchłanianie. Ich pełne korzyści są widoczne po kilku tygodniach regularnego stosowania.
Postbiotyki, takie jak maślan sodu, są niezwykle ważne dla zdrowia jelit i całego organizmu. Działają poprzez wspieranie funkcji jelit, regulację stanu zapalnego i wzmacnianie bariery jelitowej. Suplementacja maślanem sodu może być korzystna w przypadku różnych problemów jelitowych, a także jako profilaktyka w celu utrzymania zdrowego mikrobiomu jelitowego. Pamiętaj jednak, że suplementacja nim powinna odbywać się pod kontrolą lekarza.
Przypisy:
[1] Adrian Martyniak, Aleksandra Medyńska-Przęczek, Andrzej Wędrychowicz, Szymon Skoczeń, Przemysław J. Tomasik, Prebiotics, Probiotics, Synbiotics, Paraprobiotics and Postbiotic Compounds in IBD, Biomolecules. 2021 Dec 18;11(12):1903. doi: 10.3390/biom11121903, źródło: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8699341/
[2] Katarzyna Borycka-Kiciak, Tomasz Banasiewicz, Grażyna Rydzewska, Butyric acid – a well-known molecule revisited, Przegląd Gastroenterologiczny, 2017 Jun 13;12(2):83–89. doi: 10.5114/pg.2017.68342, źródło: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5497138/
[3] Emma Scott, Kim De Paepe, Tom Van de Wiele, Postbiotics and Their Health Modulatory Biomolecules. Biomolecules. 2022 Nov 4;12(11):1640. doi: 10.3390/biom12111640, źródło: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9688025/
